با گذشت 25 روز بعد از عملیات وعده صادق 2 در یک اکتبر، اسرائیل در 25 اکتبر به این عملیات پاسخ داد. به نظر می‌رسد نوع، شیوه و زمان‌بندی پاسخ اسرائیل به عملیات وعده صادق ۲ بسیار مرتبط بوده با مذاکرات مخفی و پشت‌پرده‌ای که طی ۲۰ روز گذشته به صورت فشرده بین ایالات متحده آمریکا با اسرائیل و همچنین طرف آمریکایی با سایر طرف‌ها در جریان بوده است.

سید عباس عراقچی، وزیر خارجه کشورمان در سفرهای 9 گانه خود به لبنان، سوریه، عربستان، قطر، عراق، عمان، اردن، مصر و ترکیه این پیام را مخابره کرد که ایران ضمن اینکه برای هرگونه جنگ و پاسخ به حملات اسرائیل آماده است، اما رویکرد و اولویت آن حمایت از صلح در خاورمیانه است.

هزینه‌های جنگ سرسام‌آور است و شاید به همین دلیل هم بازیگران اغلب در تلاشند با اتخاذ استراتژی‌های بهینه از ورود به منازعات سخت و خونین خودداری کنند. اما با همه این ملاحظات جنگ‌ها گاه و بیگاه در حوزه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به وقوع می‌پیوندند.

این وضعیت دیگر قابل دوام نیست و به همین دلیل هم یا به سمت تشدید تنش فراگیر یا برقراری آتش‌بس پایدار در منطقه حرکت خواهیم کرد.

عملیات ۱۴آوریل ایران علیه اسرائیل قواعد منازعه در دو دهه اخیر را تغییر نداد؛ اما تلاش شد با از میان رفتن خطوط قرمز کهن، خطوط قرمز جدیدی به‌صورت واضح و روشن تعریف شود.

برنز با افشای اطلاعات محرمانه در مورد فعل و انفعالات نظامی ایران برای پاسخ به حمله به کنسولگری ایران در دمشق و انتقال آن به صدها رسانه آمریکایی، اسرائیلی، اروپایی و حتی منطقه ای همچنان به دنبال هدف اولیه و حیاتی کمپین افشای عمدی اطلاعات محرمانه یعنی جلوگیری از جنگ است.

«سیاست خارجی دولت بایدن و حتی آمریکا در خاورمیانه شکست خورده است.» آیا این یک گزاره شعاری و از جنس پروپاگانداست؟ چقدر می‌توان این گزاره را جدی گرفت؟ و در صورت اقامه استدلال‌های متقن برای این ادعا پیامدهای چنین شکستی برای منطقه ما چیست؟ آیا همان‌طور که برخی تحلیلگران اعتقاد دارند خاورمیانه وارد جنگ گسترده منطقه‌ای می‌شود؟ این دو جمله از مشاور امینت ملی بایدن را در نظر بگیرید: «منطقه خاورمیانه امروز ساکت‌تر از دو دهه گذشته است.» (سالیوان، ۲۹سپتامبر۲۰۲۳، شورای آتلانتیک)؛ « «اگرچه خاورمیانه همچنان درگیر چالش‌های همیشگی است، اما منطقه ساکت‌تر از دهه‌های گذشته است.» «در مواجهه با اصطکاک‌های «جدی»، ما بحران‌ها را در غزه کاهش داده‌ایم.» (مقاله اخیر سالیوان در فارن‌افرز، زمان ارسال این مقاله به مجله دوم اکتبر۲۰۲۳ است.)

برندگان و بازندگان جنگ را امروزه خود جنگ‌ها و آنچه در صحنه جنگ می‌گذرد، مشخص نمی‌کند، بلکه انبوه تصاویر تولیدشده توسط رسانه‌ها برنده واقعی جنگ را برای ما نه تنها معرفی بلکه حتی تعیین می‌کنند. به همین دلیل گای دبورد، فیلسوف فرانسوی علاقه‌مند است برپایه همین ویژگی جامعه امروز ما را جامعه نمایشی بخواند. در جامعه نمایشی، نمایش اغواگرانه از واقعیت بر محتوای خود واقعیت‌ها و فکت‌ها اولویت می‌یابد و از همین رو دسترسی به واقعیت محض به امر محال تبدیل می‌شود.

همکاری‌های موردی و موضوعی ایران و آژانس از اواخر ماه مه و نهایی شدن مساله تبادل زندانیان در ۱۰اوت در چارچوب توافق محدودسازی تنش، بار دیگر امیدها را در بین محافل رسانه‌ای و سیاسی ایجاد کرده است که گزینه احیای برجام می‌تواند بار دیگر روی میز قرار گیرد.

بامداد ۲۴ تیر ۱۳۹۴ بود و محمدجواد ظریف در ایوان هتل کوبورگ وین، از همان جایی که روز قبلش برای خبرنگاران دست تکان می‌داد، خاطرات ۱۷ روز ماراتن مذاکرات با ۱+۵ را در ذهن مرور می‌کرد و اکنون پس از ۲۸۸۳ روز در کلاب‌هاوس آن خاطرات را با مخاطبان خود در میان گذاشته است.

علت نافرجامی برجام هرچه باشد، یک چیز در تهران 1397 روشن بود: پروژه عادی‌سازی ظریف و همراهانش به‌هم خورد.

یک بازی طناب‌کشی را در نظر بگیرید که در هر دو سوی آن تعداد افراد مساوی قرار دارند؛ اما از هر طرف نیروی مخالفی وارد می‌شود.

انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره آمریکا برای ایرانی‌ها حائز اهمیت است؛ چه در سطح افکار عمومی و چه در سطح تصمیم‌سازان؛ چراکه هنوز برجام با چشم‌اندازی مبهم مواجه است و بخشی از معادلات آینده به نتایج همین انتخابات بازمی‌گردد. این نتایج می‌تواند روند دیپلماسی با ایران را تسهیل یا پیچیده‌تر کند.

کشف معنای آخرین پیش‌نویس ۳۵صفحه‌ای مذاکرات وین برای احیای برجام در این مرحله از اهمیت کلیدی برخوردار است.

ایران و آمریکا با دو برنامه تقریبا متباین پا به دوحه گذاشتند؛ واشنگتن درصدد بود آنچه را به‌عنوان تحریم‌های سازگار با برجام می‌خواند، از دستور کار مذاکرات خارج کند و بر تحریم‌های قابل معامله متمرکز شود و در نقطه مقابل ایران بر رفع بخشی از تحریم‌هایی پافشاری می‌کند که آمریکا حاضر به انعطاف‌پذیری درباره آنها نیست.

نامش را دیپلماسی هوشمند گذاشته‌اند؛ اما شما فشار پلکانی و تدریجی بخوانید. استارت این سیاست جدید نیز به تحریم‌های ۱۶ژوئن دفتر کنترل دارایی های وزارت خزانه‌داری آمریکا بازنمی‌گردد، بلکه نقطه آغاز را باید به جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و صدور قطعنامه علیه تهران بازگرداند. قرار است طبق این برنامه فشاری با شیب ملایم بر ایران وارد شود تا ایران متقاعد به بازگشت به میز مذاکره شود.

حوزه عمومی در ایران در روزهای اخیر به عرصه تخلیه هیجانات و احساسات در ارتباط با جنگ اوکراین تبدیل شده است. غرب‌گرایان خواستار حمایت ایران از اوکراین هستند و شرق‌گرایان نیز در مقابل بر حمایت کامل از روسیه پافشاری می‌کنند. جامعه روشنفکری نیز در این میان به غلط نسخه بی‌طرفی کامل را بر اساس سنت تاریخی جنگ‌های بین‌الملل اول و دوم برای ایران می‌پیچد.

همه پیش‌بینی‌ها حکایت از به سرانجام رساندن مذاکرات تا پایان فوریه داشت؛ اما به دلایل مختلف این اتفاق رخ نداده است. اما چرا؟

یکی از دلایل کند بودن سرعت مذاکرات صرف نظر از پیچیدگی های طبیعی در این نوع مذاکرات،به فرمت گفت و گوهای حال حاضر تهران و واشنگتن بازمی گردد.

دونده ای را تصور کنید که در یک مسابقه بزرگ با فاصله بسیار زیاد رقبای خود را پشت سر گذاشته است و تنها چند متر با عبور از خط پایان پایان فاصله دارد ولی با این همه، چشم انداز پس از پیروزی برایش در هاله ای از ابهام قرار دارد.

علت اصلی خروج نیروهای آمریکایی به همین مسائل بنیادی بازمی‌گردد؛ نه طراحی توطئه‌ای از جانب آمریکا علیه رقبای خود. درست است که چین و ایران به‌واسطه همسایگی و روسیه به‌دلیل اهمیت آسیای مرکزی و تاجیکستان در حوزه منافع ملی‌اش از رشد دوباره بنیادگرایی و تروریسم در افغانستان متضررخواهند شد، اما اینها همه از اثرات وضعی خروج نیروهای آمریکایی و خلأ قدرت به وجود آمده است.

آمریکا از افغانستان خارج شد نه به‌دلیل طراحی توطئه‌ای برای ایران، روسیه و چین بلکه از آن حیث که نشانه‌هایی از افول قدرت خود را در نظام بین‌الملل احساس کرده و ضروری بود این نشانه‌ها جدی گرفته شود و تا حد امکان مورد مدیریت قرار گیرند.

در حوزه هسته ای آینده نامعلومی در انتظار ایران و آمریکا است مگر اینکه دولت بایدن به همان پیش نویس مذاکرات وین منهای بند همکاری های آینده اکتفا کند؛شاید در این شرایط روزنه های امیدی گشوده شود

چرا امریکا از افغانستان خارج شد سیاست جدید آمریکا چه آثار و پیامدی برای ایران دارد؟

بعید به نظر می رسد که حداقل تا روی کار آمدن دولت رییسی توافقی حاصل شود؛البته دولت بایدن نیز به نظر می رسد تا قبل از شروع به کار این دولت عزمی برای تبدیل کردن بازی تاکتیکی به بازی راهبردی و اعمال فشارهای همه جانبه بر تهران و خروج از مذاکرات نداشته باشد(این بازه زمانی حداقل تا پایان ماه سپتامبر تداوم خواهد داشت)

اقتصاد نیوز: توافق هسته ای قبل از انتخابات ممکن نیست روزن به نقل از یک مشاور ایرانی تیم دیپلماتیک آمریکا(احتمالا آرین طباطبایی): دستیابی به توافق قبل از انتخابات ایران بعید است

ایلان گلدنبرگ و همکاران اش در مرکز امنیت آمریکای نوین در جولای 2020 بر سه متغیر مهم در سیاست خارجی بایدن در قبال تهران دست گذاشتند.

به نظر می‌رسد واقعیت در لابلای خوش‌بینی طرف ایرانی و احتیاط طرف غربی قرار دارد؛از همین رو توافق قابل حصول است ولی احتمالاً زمان‌بر خواهد بود.

اقتصادنیوز: گره اصلی مذاکرات وین کجاست به نظر می رسد دامنه اختلافات فقط به حوزه تحریم ها نیز محدود نمی شود و اختلافات در زمینه توالی و راستی آزمایی نیز همچنان ادامه دارد.

اقتصاد نیوز: یک کتاب نقشه حادثه نظنر را در سال 2006 افشا کرده بود. پس از تصمیم ایران برای غنی سازی 60 درصد چه اتفاقی خواهد افتاد؛ صلح یا تصاعد بحران.