ژست های دو مرد قدرتمند سیاست جهانی/ پوتین حفظ ظاهر می کند/ ترامپ به دفتر بیضی شکل بازگشت
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از اکوایران، «تا حالا ندیده بودم مردها اینقدر بترسند.» این نظری بود که دونالد ترامپ پس از دیدار اخیرش با شی جینپینگ، با لبخند دربارۀ تأثیر رعبآور رهبر چین بر همراهانش بیان کرد. رئیسجمهور آمریکا به شوخی گفت: «دلم میخواهد کابینهام اینطور رفتار کند.»
بازگشت ترامپ به دفتر بیضیشکل نشانهای از احیای سبک «مرد قدرتمند» در سیاست جهانی بوده است. نشستهای دوجانبه میان رهبران قدرتمند و کلهشق بیش از پیش دستور کار بینالمللی را شکل میدهد. در مقابل، نشستهای چندجانبه مانند مجمع عمومی سازمان ملل، گروه ۲۰ یا اجلاس اقلیمی اوسیپی بهتدریج اهمیت خود را از دست میدهند.
هر دو، ترامپ و شی، اجلاس اخیر گروه ۲۰ در آفریقای جنوبی را نادیده گرفتند. کنفرانسی بینالمللی که آنها را مجبور میکرد توجه را با رهبران کشورهای کوچکتر شریک شوند. محمد بن سلمان عربستان سعودی نیز در این اجلاس شرکت نکرد، ولادیمیر پوتین روسیه هم همینطور.
پوتین این روزها برای سفر رفتن مشکل دارد. اما این مشکل باعث نشده که امسال چند نشست نمایشی برگزار نکند و خود را رهبر برجستۀ یک قدرت بزرگ جلوه ندهد. او این هفته برای دیدار با نارندرا مودی، نخستوزیر هند، به دهلینو سفر کرد. در سپتامبر با شی و کیم جونگاون، رهبر کرۀ شمالی، در پکن قدم زد. ماه قبل، در آلاسکا با ترامپ دیدار کرد.
با این همه، در حالی که پوتین تمام تلاشش را برای حفظ ظاهر میکند، آشکار است که دیگر نمیتواند ادعای رهبری یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان را داشته باشد. پس از تقریباً چهار سال جنگ، ارتش روسیه همچنان برای خروج از شرق اوکراین تقلا میکند و اقتصادش به لطف و بخشش چین وابسته شده است.
در مقابل، ترامپ و شی کشورهایی را رهبری میکنند که قدرت اقتصادی لازم برای پشتیبانی از ژستهای مرد قدرتمند را دارند. رئیسجمهور آمریکا، با وجود تلاش بیوقفهاش برای کسب جایزه نوبل صلح، نشان داده که از بهکارگیری نیروی نظامی ابایی ندارد. او در ژوئن دستور بمباران ایران را داد و حالا ونزوئلا را تهدید میکند.
اما هر روزی که میگذرد، تلاش ترامپ برای تمام کردن سال بهعنوان قدرتمندترین «مرد قدرتمند» با کاهش علنی حمایت داخلی از او تضعیف میشود. اخیراً، حزب جمهوریخواه در نیویورک، نیوجرسی و ویرجینیا شکستهای انتخاباتی بدی را متحمل شده است. رأیدهندگان آمریکایی اصرار او را مبنی بر عملکرد عالی اقتصاد آمریکا و شکست خوردن تورم باور نمیکنند. نظرسنجیهای اخیر نشان دادهاند که برای انتخابات سال بعد کنگره، دموکراتها بهطور میانگین پنج درصد از جمهوریخواهان جلو هستند.
این احساس که کشور در حال رویگردانی از ترامپ است، ممکن است جمهوریخواهان کنگره را تشویق کرده باشد که با مجبور کردن دولت به انتشار پروندههای مربوط به جفری اپستین علیه رئیسجمهور بشورند. ناتوانی ترامپ در جلوگیری از این اتفاق، با وجود تلاشهای چندماهه، نشانۀ نادری از ضعف بود. بسته به محتوای این پروندهها، ممکن است در ماههای آینده، اپستین همچنان روح ترامپ را آزار دهد.
در مقابل، شی سال ۲۰۲۵ را در حالی به پایان میرساند که نسبتاً قدرتمندتر از چند وقت اخیر بهنظر میرسد. رهبر چین از پنج سال خطرناک جان سالم بهدر برده است. یک همهگیری که در چین آغاز شد و فاجعهای جهانی آفرید ــبا اینکه شی و دولتش به شکلی توانستند هرگونه تلاش برای پاسخگو کردن چین را خنثی کنند. عملکرد اشتباه شی در مدیریت همهگیری در داخل کشور به اعتراضات عمومی نادری منتهی شد. تعرفههای آمریکا نیز دسترسی چین به بازارهای جهانی را تهدید کرد.
با اینوجود، برخلاف اتحادیۀ اروپا و ژاپن، چین در واکنش به جنگ تجاری ترامپ بهطور غیرمعمولی سرسخت ظاهر شده و از کنترل خود بر عناصر معدنی کمیاب و حیاتی استفاده کرده تا آمریکا را مجبور به کاهش تعرفهها کند. سلاح عناصر نادر ممکن است محاسبات آمریکا دربارۀ درگیری احتمالی بر سر تایوان را هم تغییر دهد. این حس احیا شدۀ قدرت چین را شاید بتوان در موضع تهاجمی پکن علیه سانائه تاکائچی، نخستوزیر جدید ژاپن دید، پس از اینکه اظهاراتش دربارۀ تایوان به مذاق پکن خوش نیامد.
در نبرد «مردان قدرتمند» که در آن بسیاری از امور به توانایی القای تصویری از قدرت بیچونوچرا بستگی دارد، شی از یک مزیت نمایشی برخوردار است. برخلاف ترامپ، کنترل او بر قوۀ مقننه، دستگاه قضایی و رسانههای کشورش تقریباً کامل است. همین باعث میشود نشانههای نارضایتی یا آشفتگی در چین نادر باشند.
اما اگر کسی بادقت نگاه کند، نشانهها را میبیند. شی بیش از یک دهه است که در قدرت است، اما همچنان با سرعتی خارقالعاده رهبران سیاسی و نظامی را پاکسازی میکند. این میتواند نشانهای از پارانویا یا فساد پایدار باشد. در هر صورت، این مسأله در تضادی آزاردهنده با تصویر رسمی آرامش و قدرتی است که رهبر چین قصد نمایش آن را دارد.
وحشت وزرا و دستیارانی که در دیدار ماه اکتبر شی با ترامپ در کرۀ جنوبی او را همراهی میکردند، بیدلیل نبود. بسیاری از پیشینیان آنها اخیراً پاکسازی شده بودند ــاز جمله یک وزیر امور خارجه، دو وزیر دفاع، نه ژنرال ارشد و رئیس بخش امور بینالملل حزب کمونیست.
در مقابل، آخرین تلاش ترامپ برای زندانی کردن یکی از دشمنان سیاسیاش ــجیمز کومی، رئیس پیشین افبیآیــ از سوی دادگاه رد شد. بدون شک، این اتفاق برای رئیسجمهور ناامیدکننده بود. اما برای آمریکا نشانهای امیدبخش بود که نشان میداد نظام سیاسی کشور همچنان قویتر از یک رهبر کاریزماتیک است.
فارغ از اینکه ترامپ چه فکری میکند، رئیسجمهوری که اطرافش پر از زیردستان وحشتزده باشد، برای هیچ کشوری نشانۀ خوبی نیست.
ارسال نظر