اقتصادنیوز: متخصصان علوم سیاسی معتقدند همه راه‌ها به سیاست ختم می‌شود؛ اما پرسش اساسی این است که کدام سیاست می‌تواند زمینه‌ساز توسعه باشد؟ سیاست به‌مثابه امر حکومت، حکمرانی، وفاق یا تعارض یا سیاست به‌عنوان امر اجتماعی و خیابانی؟

ارزیابی به‌عنوان یکی از مراحل کلیدی در چرخه سیاستگذاری عمومی، نه‌تنها جایگاه پایانی در فرآیند را به خود اختصاص می‌دهد، بلکه تضمین‌کننده اثربخشی، پاسخ‌گویی و تحقق اهداف سیاست‌ها نیز هست.

مرحله اجرا در چرخه سیاستگذاری عمومی به‌عنوان یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین مراحل، در کشور ما با چالش‌های جدی روبه‌رو است.

حکومت‌(Government) را می‌توان به مثابه ماشینی پیچیده تصور کرد که نهادها و نخبگان در آن به عنوان مهره‌ها و چرخ‌‌‌دنده‌ها عمل می‌‌‌کنند. در این ساختار، قدرت در قالب قواعدی خاص شکل می‌گیرد که کارکرد صحیح ماشین حکومت را تضمین می‌‌‌کند. در برخی مواقع، نهادها و مهره‌ها ممکن است از قدرت خود برای حذف و طرد استفاده کنند‌ که می‌تواند به تخریب و فرسایش این ماشین منجر شود. در این راستا، قواعد وفاق ملی می‌تواند قدرت دولت کشور را افزایش دهد. وفاق در صورت‌‌‌های فایده‌گرایانه، قراردادگرایانه، منفعتی، مصلحتی، حکومتی یا اجتماعی آسیب‌زا است، اما وفاق ملی برای کشور راه‌‌‌گشا است.

توافق جامع هسته‌ای موسوم به برجام، میان ایران و کشورهای ۱+۵، یکی از مهم‌ترین دستاوردهای دیپلماتیک ایران در دهه اخیر محسوب می‌شود.

در عصر هوش مصنوعی و پیشرفت‌های علمی سریع، دانشگاه‌ها به‌عنوان نهادهای تولید و گسترش علم، با چالش‌های جدی مواجه هستند.

سیاست‌های عمومی چرخه‌ای تکراری و قواعد مشخصی دارند، اما اگر هرکدام از مراحل بررسی و تحلیل علمی نشوند، اشتباهات تکراری سراسر سیاست‌های عمومی کشور را فرا خواهد گرفت.

در روابط بین‌الملل، نظریه بازی‌ها به‌عنوان یک ابزار مفید برای تحلیل تعاملات پیچیده منطقه‌ای و جهانی استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین بازی‌های استراتژیک در خاورمیانه بین ایران و اسرائیل است.

زمانی که رئیس‌جمهور جدید روی کار می‌آید نیاز به دکترینی دارد که همه سیاست‌ها، برنامه‌ها و اقدامات در ذیل آن تعریف شود.

سیاستگذاران در باب علل حکمرانی گاهی به نظم، فضیلت، امنیت، آزادی یا عدالت تمسک می‌جویند. عدالت یکی از غایت‌های حکمرانی است.

نگاه به محیط بین‌الملل و اینکه جایگاه کشورها در قرن بیست‌ویکم چه خواهد بود تصویری در ذهن سیاستمداران ایجاد خواهد کرد که یکی از مولفه‌های شکل‌دهنده به سیاست خارجی را به وجود می آورد.

سیاست از جنس خبر نیست؛ چراکه خبر واقعیت را با قصد‌های مختلف بازنمایی می‌کند. حاکم شدن خبر به جای سیاست ذهن‌ها را مشوش و جنگ روایت را ایجاد می‌کند. جنگی که یارکشی می‌کند و هرگونه میانه‌روی و اعتدال را منکوب می‌سازد.

گاهی نباید کاری کرد و می‌‌توان به نظاره نشست و مشاهده کرد چگونه آزادی دارای مبنا است و می‌‌تواند مناسبات انسانی را شکل دهد. اشتباه ما انسان‌‌ها آنجاست که گمان می‌‌کنیم عقل ما به کمال است و همه چیز را می‌‌دانیم. ناشناخته‌ها یا همان متغیرهای بی‌شماری که از کنترل ما خارج است، آن‌قدر زیادند که هرگونه دستکاری خودخواهانه باعث از بین رفتن نظم طبیعی می‌‌شود.

علم و قدرت یا قلم و شمشیر رابطه‌‌ای نزدیک با هم دارند و علم بی‌‌عمل همانند مال بی‌‌تجارت است. دانشمندان بدون نزدیکی به میدان قدرت نمی‌‌توانند اثربخشی و کارآیی نظریه خود را تحلیل کنند و میدان عمل به علم و روبناهای معرفتی نیاز دارد تا بتواند کارآمد باشد.

قاعده کشورداری آن است که حکومت به هیچ نهاد، صنف و گروهی باج ندهد و چون برنامه‌ای به‌صورت قانونی تصویب شد، محل نزاع نباشد.

گاهی سیاست‌‌ها تکراری و کلیشه‌‌ای است و هر سیاستگذار و سیاستمداری می‌‌آید در تله آن گرفتار می‌شود. سیاست دادن یارانه، تک‌نرخی کردن ارز، کمک به تولیدکنندگان، یاری رساندن به طبقات و دهک‌های پایین. اجرای عدالت خواسته اغلب دولت‌هایی بوده است که به قدرت رسیده‌اند.

زمانی چهارراه بودن ایران عامل حمله قبایل دارای عصبیت بود که تمدن و دستاوردهای فرهنگی ایران را نابود می‌کردند.

چرخش قدرت در کشورها با شیوه‌های دموکراتیک انجام می‌گیرد و کسانی که روی کار می‌آیند به قصد اعمال اراده سیاسی و پیشبرد برنامه‌ها سعی می‌کنند مجریان هم‌نظر خود را بر مسند امور بنشانند.

زمانی که واژگان از تاریخ و فلسفه جدا می‌شود و بدون توجه به تجربیات گذشته، سند، برنامه، پیوست و حتی قانون تصویب می‌شود، با پدیده تورم طراحی سیاست در دستگاه سیاستگذاری مواجه خواهیم شد.

ایران تنها یک کشور همانند دویست کشور جهان نیست، بلکه ایران دارای جغرافیا، تاریخ و به‌ویژه اندیشه و فرهنگی است که در هر زمان حضور فعال و بازیگری مناسبی داشته باشد، صلح و آبادانی ایجاد شده است.

بیماری‌های فراگیر که برای جوامع انسانی در تاریخ بحران به‌وجود آمده‌اند، اغلب مغلوب می‌شوند و خرد انسان توانایی فائق آمدن بر آنها را دارد؛ اما جامعه پس از بحران دیگر به شرایط قبل بازنخواهد گشت و تغییرات عمده‌ای روی می‌دهد.

برنامه‌نویسان اقتصادی و اجتماعی گمان می‌کنند همه چیز می‌دانند و بر همه متغیرها اشراف دارند و می‌توانند محیط پیرامون خود را برنامه‌ریزی کنند.

در سیرالملوک‌ها، گرد آمدن خلق موجب حکمرانی است و اگر خلق رنجه گردند به آن ماند که حکومت سر پادشاهی ندارد. سر زدن به مردم و جویای احوال آنها بودن از یکسو حکومت را بر روال امور آگاه سازد و کارگزاران را هوشیار اما از سوی دیگر می‌تواند موجبات بر هم زدن ترتیبات را فراهم سازد.

انسان‌ها موجوداتی خردمند هستند و می‌توانند با محاسبه مخاطرات زندگی جمعی را کاهش دهند و به سمت افزایش زمان فراغت حرکت کنند. شیوه علمی فکر کردن در باب سیاست باعث شد سازوکار قرارداد اجتماعی خطرات جنگ را کاهش دهد.

گاهی سیاستگذاری به نتیجه نمی‌رسد و در حد گفتار درمانی باقی می‌ماند. به این شکل که سیاستمداران گمان می‌کنند چون از طریق رای مردم یا انتصاب به مقامی دست یافته‌اند، باید زمین و زمان را تغییر دهند و سیاست و برنامه‌ای را دنبال کنند.

مقامات عالی وقت زیادی برای طراحی، اجرا و ارزیابی سیاست‌ها ندارند و همیشه مجبور می‌شوند دست به گزینش و انتخاب بزنند. آنچه مدام در حال تکرار است، گزینش اشتباه و ناکارآمدی است که در سیاستگذاری‌ها اتخاذ می‌شود.

غول بنیادگرایی از شیشه بیرون جهیده است و از شکل جنبشی کوهستانی و اشراری راهزن تبدیل به امارتی اسلامی گردیده است. پیشروی های سریع تاریخ سازی قهرمانانه شکست انگلیس، شوروی و آمریکا را به فتوحات خود اضافه خواهند کرد و با آنکه با همسایگان و قدرت های بزرگ بین المللی و منطقه ای مذاکره صلح انجام داده اند اما ایدئولوژی آنها بسط گرایانه است.

سوال‌های مطرح‌شده از سوی صداوسیما برای مناظره‌های انتخاباتی در قالب مکتب وابستگی طراحی شده بود.

ریاست‌جمهوری در ایران اهمیت دارد؛ زیرا هر گاه مردم در انتخابات شرکت می‌کنند و فردی دومین جایگاه سیاسی در ایران را به دست می‌آورد، گفتمان جدیدی در سیاست داخله و خارجه شکل می‌گیرد.

تفکر در باب سیاست خارجی ویژگی عقل سیاسی مدرن است؛ چراکه تا دولت ملی ایجاد نشود که بخواهد تدابیری برای تنظیم مناسبات با سایر دولت‌ها اتخاذ کند، سیاست خارجی شکل نمی‌گیرد.